اگر خیلی اهل تماشا کردن تلویزیون باشید حداقل چندباری برای شما هم ممکن است اتفاق افتاده باشد که متوجه نقاط خیلی تاریک یا خیلی روشن روی صفحه تلویزیون، چشمک زدن تصویر و خاموش شدن تلویزیون پس از روشن کردن آن و یا سیاه شدن و خاموش شدن کامل صفحه نمایش شده باشید. گاهی اوقات این اتفاقات به علت سوختن بک لایت تلویزیون رخ می‌دهد. در بسیاری از تلویزیون‌ها ممکن است این مسئله اتفاق بیفتد. در این قسمت از مطالب تعمیرات لوازم خانگی کاردون تصمیم گرفته‌ایم تا به این موضوع بپردازیم که این اختلالات برای چیست؟ و باید چه کرد؟ پس در ادامه به آن می‌پردازیم.
بک لایت چیست؟
برای اینکه تصاویر تشکیل شده روی پنل تلویزیون قابل رویت شوند، باید نور از آنها به چشم ما برسد. بک لایت در واقع یک منبع نور در نمایشگرهای تلویزیون‌ها محسوب می‌شود که در قسمت پشت پنل تلویزیون قرار می‌گیرد. پس نتیجه می‌گیریم زمانی که بک لایت دچار خرابی یا اختلال شود ما تصویر واضح و درستی از تلویزیون نخواهیم دید. بک لایت منبع نوری است که از پشت پنل نور مورد نیاز را تامین می‌کند تا تصاویر در نمایشگر تلویزیون نشان داده شوند.
علت سوختن بک لایت تلویزیون
خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون ال ای دی و ال سی دی یک اختلال متداول است. به طور کلی همه قطعات یک دستگاه و مخصوصا تلویزیون یک طول عمر مشخص و محدودی دارد. بک لایت تلویزیون هم دارای عمر مفید است. اما برخی علت‌‌ها سبب بروز زد به هنگام علائم سوختن لامپ تصویر تلویزیون یا ایراد در بک لایت تلویزیون می‌شوند. که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
۱) بالا بودن نور زمینه تلویزیون
وقتی نور بک لایت تلویزیون با بالاترین توان خود در حال کارکردن باشد واضح است که با سرعت به سمت خرابی و معیوب شدن پیش می‌رود. بالا بودن نور زمینه تلویزیون باعث می‌شود تا بک لایت بیش از حد توان انرژی مصرف کند تا صفحه تلویزیون را روشن نگهدارد. و همین امر باعث خرابی و سوختگی بک لایت تلویزیون خواهد شد. اگر تلویزیون به صورت از پیش تعیین شده بر روی نور بالای بک لایت برنامه ریزی شده است بهتر است تا با رفتن به قسمت تنظیمات دستگاه این مساله را حل کنید. ضمن اینکه قادر هستید در همان بخش تنظیمات با فعال کردن گزینه صرفه جویی انرژی به عمر مفید دستگاه کمک کنید.
۲) کیفیت پایین و یا متوسط در تولید محصول
تهیه تلویزیون می‌تواند جزو اقلام پر هزینه برای کاربران باشد اما با خرید تلویزیون‌هایی که از قطعاتی با کیفیت پایین و نامرغوب استفاده شده موجب می‌شود تا با گذشت کمتر از دو سال مجبور به برطرف کردن ایراد در بک لایت تلویزیون و در قطعات مهم دستگاه کنید. از این رو بهتر است در تهیه تلویزیون با قطعات با کیفیت دقت کرده و اگر قطعات معیوب شدند حتما در هنگام تعویض به اصل بودن و با کیفیت بودن آنها اهمیت دهید.
۳) تاثیر دمای محیط بر کارکرد بک لایت تلویزیون
تمامی لوازم برقی به گرمای بیش از حد محیط واکنش نشان می‌دهند. در مورد تلویزیون هم همین طور است. واجب است برای جلوگیری از خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون این دستگاه را در معرض حرارت مستقیم لوازم گرمایشی(رادیاتور،بخاری،هیتر) و مقبل پنجره در مجاورت نور آفتاب قرار ندهید.
۴) خارج شدن لامپ‌ها از شاسی اصلی تلویزیون
اگر علت سوختن بک لایت تلویزیون برای خارج شدن لامپ‌ها از شاسی اصلی تلویزیون باشد این مشکل با تعمیر و نظارت متخصص بر روی بک لایت و اتصال قطعات و هیت سینک حل می‌شود. در انواع بک لایت خطی یا شاخه‌ای احتمال مشاهده این خرابی وجود دارد. زمانی که لامپ‌ها از شاسی اصلی جدا می‌شوند یعنی پس از گذشت چندسال حالت چسبندگی بین بک لایت و فلز خنک کننده آن دیگر مثل سابق نیست و باعث می‌شود بین آنها فاصله ایجاد شود. همین امر سبب می‌شود گرمای حاصل از نور زیاد و بک لایت آسیب ببیند.
حالت حداکثری ولتاژ لامپ‌های بایاس در تلویزیون (بالا بودن ولتاژ و آمپر بر روی لامپ‌ها)
همانطور که در قسمت بالا بودن نور زمینه تلویزیون گفتیم اکثر برندهای تلویزیونی به صورت از پیش تنظیم شده بر روی بالاترین میزان روشنایی نور پس زمینه هستند. همین باعث می‌شود تا بلک لایت فرسوده شود. پس توصیه می‌کنیم تا در قسمت تنظیمات نور زمینه این میزان روشنایی را تا 70 یا 80 پایین آورید. این کار باعث می‌شود تا خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون به تعویق افتاده و عمر مفید آن حفظ شود.
تعمیر و تعویض بک لایت تلویزیون
قبل از اینکه اقدام به تعمیر یا تعویض بک لایت تلویزیون کنید باید از علت سوختن بک لایت تلویزیون مطلع شوید تا این مشکل دوباره رخ ندهد پس علائم سوختن لامپ تصویر تلویزیون را به خوبی شناسایی و به تکنسین منتقل کنید. تعمیر و یا تعویض بک لایت بستگی به میزان ایراد در بک لایت تلویزیون دارد در اکثر مواقع این ایرادات قابل تعمیر است و در برخی مواقع هم بسته به میزان آسیب به لامپ‌ها ممکن است همگی یا تعدادی از آنها تعویض شود.
دقت داشته باشید که تعویض، تعمیر یا تشخیص خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون نیاز به دانش کافی در این زمینه دارد. از تعمیر خودسرانه پرهیز کنید و این کار را به تکنسین متخصص واگذار کنید. خرید قطعات اصل و با کیفیت همچنین نصب درست آن تنها از عهده فرد متخصص بر می‌آید. برای جلوگیری از خرابی مجدد و هزینه‌ای گزاف این نکته را رعایت بفرمایید.
نشانه‌های خرابی بک لایت تلویزیون
تا این قسمت متوجه شدیم که علت سوختن بک لایت تلویزیون چه چیزهایی می‌تواند باشد. اما لازم است این را هم بررسی کنیم که نشانه و علائم خرابی بک لایت تلویزیون چیست؟ در ادامه به بررسی این نشانه‌ها می‌پردازیم.
۱) قطع شدن تصویر تلویزیون در حالی که صدا دارد
خرابی تعدادی از لامپ‌های بک لایت تلویزیون سبب می‌شود تا همه‌ی لامپ‌ها به درستی روشنایی تولید نکنند و کارکرد آنها با مشکلاتی رو به رو شود. این در حالتی است که شما هیچ تصویری روی تلویزیون ندارید اما دستگاه باقی کارکردهای خود را دارد. مثلا صدا پخش می‌شود اما تصویری وجود ندارد. سوختن تدریجی لامپ‌های ال ای دی باعث می‌شود تا ابتدا متوجه قسمت‌های نیمه تاریک روی صفحه نمایشگر شوید، اما با گذشت زمان باقی لامپ‌ها نیز از کار خواهند افتاد.
۲) ظاهر شدن لوگوی اولیه و قطع شدن تصویر
ممکن است یکبار تلویزیون خود را روشن کنید و تا محدوده نمایش لوگوی سازنده دستگاه را نیز روی صفحه نمایش ملاحظه کرده اما به سرعت تصویر سیاه شده و قطع شود. در این حالت به احتمال خیلی زیاد با ایراد در بک لایت تلویزیون مواجه هستید و بهتر است تا با تعمیرکار متخصص تماس حاصل کنید.
۳) تاریک شدن بخشی از تصویر تلویزیون
همانطور که اشاره کردیم تلویزیون برای ادامه فعالیت خود یعنی نشان دادن تصویر روی نمایشگر به نور نیاز دارد که توسط ال ای دی های بک لایت تولید می‌شوند. تاریک شدن بخشی از تصویر می‌تواند به علت آسیب وارده به بک لایت و پنل در همان قسمت از دستگاه باشد. در صورت مشاهده تاریک شدن بخشی از تصویر یعنی علائم سوختن لامپ تصویر بروز پیدا کرده است بهتر است دستگاه را خاموش کرده و با تکنسین تماس بگیرید.در صورتی که تلویزیون شما نیاز به تعمیر دارد، می توانید از سرویس تعمیر تلویزیون کاردون استفاده کنید.
۴) ایجاد نقاط تاریک در تصویر
اگر در قسمتی از بک لایت لامپ‌ها دچار سوختگی شوند لکه سیاه پدیدار می‌شود. البته اگر که بروز این لکه‌ها به علت گرد و غبار تجمع یافته یا کثیفی پنل و سوختگی پیکسل‌ها نباشند. به طور قطع تعدادی از لامپ‌های بک لایت آسیب دیده‌اند و موجب به وجود آمدن نقاط تاریک در تصویر شده‌اند. امکان ندارد تا بتوان این نقاط تاریک را نادیده گرفت، چرا که در تصویر و کیفیت آن اختلال به وجود می‌آورد و همچنین ممکن است باعث بروز خرابی بیشتر در قطعه بک لایت شود. پس یکی از علائم خرابی بک لایت تلویزیون می‌تواند بروز نقاط تاریک روی تصویر باشد که به طور قطع یک مشکل سخت افزاری است.
۵) ایجاد نقاط نورانی در تصویر
زمانی که نور توسط بک لایت تابانده می‌شود باید توسط یک منشور و صفحه دیفیوز از حالت نور متمرکز به نور ملایم و یکدست تبدیل شود تا نور در تمام تصویر به صورت یکنواخت منتشر شود. در حالتی که فاصله‌ای مابین منشور و بک لایت و یا صفحه دیفیوز رخ بدهد باعث ایجاد نقطه نور متمرکز در جایی از تصویر شده و نقاط نورانی را مشاهده می‌کنید.
۶) قطع و وصل شدن تصویر تلویزیون
امکان دارد تا لامپ‌های موجود در بک لایک برای ایجاد روشنی در تصویر دچار قطع و وصلی شوند. یعنی جریان روشنایی در لامپ‌ها به یکبار وصل و قطع شود. در کل برخی از مشکلات مربوط به روشنایی تصویر مربوط به خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون می‌شود. البته ممکن است قطع و وصل شدن تصویر مربوط به ورودی تلویزیون، آنتن، برد تغذیه و مین برد نیز باشد. بنابراین برای تشخیص علت سوختن بک لایت تلویزیون حتما با متخصص مشورت کنید.
۷) آبی شدن نور تصویر تلویزیون
در مواردی دیده می‌شود که نور صفحه تلویزیون به رنگ آبی در می‌آید. این رنگ آبی به طور دائمی دیده می‌شود. برای تست کردن سالم یا خراب بودن بک لایت در این حالت، بهتر است منوی تلویزیون را باز کنید و ببینید روی منو نیز تصویر آبی است یا خیر. در این صورت لامپ‌های بک لایت به دلیل استهلاک دچار خرابی شده‌اند و باید تعویض شوند.
در بیشتر موارد خرابی بک لایت تنها تعدادی از لامپ‌ها دچار خرابی می‌شوند. با وجود اینکه می‌توان با تعویض همان لامپ‌های خراب بک لایت تلویزیون را تعمیر کرد، تکنسین‌ها توصیه می‌کنند که همه‌ی لامپ‌ها تعویض شوند.
عوامل خرابی بک لایت تلویزیون
برخی از عوامل تشدید کننده‌ای وجود دارند که سبب خرابی بک لایت می‌شوند. به تعدادی از آنها پرداختیم و برخی دیگر را نیز با توجه به میزان اهمیت آن به ترتیب بررسی می‌کنیم تا اطلاعات تکمیلی از خرابی و سوختن بک لایت تلویزیون به دست آوریم.
۱) نامرغوب بودن لامپ‌های مورد استفاده
یکی از علت سوختن بک لایت تلویزیون نامرغوب بودن لامپ های مورد استفاده در آن است. برخی برندهای تولید کننده تلویزیون در تعدادی از مدل‌های این دستگاه از لامپ‌‌هایی با کیفیت پایین و نامرغوب استفاده می‌کنند. خیلی احتمال دارد در هنگام تعمیرات و تعویض بک لایت تلویزیون اگر تکنسین ماهر نباشد از لامپ نامرغوب استفاده کند و سبب خرابی پس از تعمیر نیز شود. به طورکلی خرابی زودهنگام بک لایت می‌تواند به علت بی‌کیفیت بودن لامپ‌ها باشد.
۲) استفاده طولانی مدت از تلویزیون
برای نگهداری درست از تلویزیون یکسری نکات را باید رعایت کرد. توجه به این استانداردها به عمر مفید دستگاه کمک می‌کند. به طور میانگین عمر مفید تلویزیون‌های ال ای دی بین 5 تا 6 سال و 40000 تا 60000 ساعت است. متناسب با برند و مقدار اینچ دستگاه این ارقام کمی متفاوت هستند. برخی مواقع هم پس از گذراندن این سال و ساعت هنوز دستگاه کار می‌کند ولی ممکن است به علت سپری کردن عمر مفید خود دچار خرابی در بک لایت یا هر قطعه دیگری شود. با استفاده طولانی مدت از تلویزیون در واقع از عمر و کارکرد صحیح تلویزیون کم می‌شود. بنابراین مهم است اصول روشن نگهداشتن تلویزیون را رعایت کنید. اگر مدت زیادی را به تماشای تلویزیون می‌گذرانید بهتر است روشنایی صفحه نمایشگر را کم کنید تا لامپ‌های بک لایت کمتر انرژی برای روشن نگهداشتن صفحه صرف کنند. در زمانی که نیازی به تلویزیون ندارید آن را خاموش نگهدارید.
فعال نمودن گزینه صرفه جویی انرژی
امروزه برای اینکه وسایل برقی انرژی و برق کمتری را مصرف کنند گزینه‌های قابل توجهی مثل صرفه جویی در انرژی را در تنظیمات دستگاه قرار داده‌اند. در منوی تنظیمات مرتبط به تصویر در انواع تلویزیون می‌توانید گزینه energy saving یا ذخیره نیرو یا صرفه جویی انرژی را فعال کنید با این کار نور پس زمینه کم شده و عملکردی طبیعی‌تر را طی می‌کنند. توجه کنید که در برخی مدل‌های تلویزیون بر روی کنترل دکمه فعال نمودن گزینه صرفه جویی انرژی موجود است.
جلوگیری از سوختن بک لایت تلویزیون
۱. کاهش نور بک لایت و تنظیم آن متناسب با نور محیط اطراف
۲. هر 2 تا 3 ساعت یکبار تلویزیون را برای مدتی خاموش نگهدارید
۳. تعمیر و تعویض قطعه بک لایت با لامپ‌ها توسط تکنسین متخصص
۴. *مهمترین نکته: دقت در خرید دستگاه تلویزیون و قطعات مرغوب به کار رفته در آن
نحوه تعمیر و تعویض بک لایت تلویزیون
برای اینکه بتوانید بک لایت را تعمیر کنید باید پنل به طور کامل باز شود. باز کردن پنل نیاز به دقت کافی دارد هر گونه خطا در این زمینه موجب آسیب جدی به این قطعه خواهد شد. از آنجایی که تکنولوژی متفاوتی در انواع تلویزیون به کار رفته است مهم است تا بدانید دستگاه ال ای دی، ال سی دی، اولد یا پلاسما است. برای مثال دستگاه‌های اولد و پلاسما فاقد بک لایت هستند و از تکنولوژی متفاوتی استفاده می‌کنند. لامپ بک لایت در تلویزیون‌های ال سی دی از نوع فلورسنت است که نسبت به تکنولوژی تلویزیون‌های ال ای دی قدیمی تر هستند. در هر نوع از این تلویزیون ها نکاتی است که مربوط به تکنسین متخصص می‌شود. برای مثال در صورتی که لامپ‌های شاخه‌ای آسیب دیده باشند می‌توان هر کدام که سوخته است را تعویض کرد. برخی از بک لایت‌ها از لامپ‌های SMD که در کنار هم قرار دارند، ساخته شده‌اند. در این نوع از بک لایت چون لامپ‌ها پرس شده‌اند ، لازم است بک لایت به صورت کامل تعویض شود.
سوالات متداول
بک لایت تأمین کننده نور در تلویزیون‌های LED و LCD است. در تلویزیون‌های LED این نور را دیودهای ساطع‌کننده نور یا همان LED ها تولید می‌کنند. این لامپ‌ها در پشت پنل قرار دارد. در تلویزیون‌های قدیمی‌تر LCD این نور توسط لامپ‌های فلورسنت تولید می‌شد.
لامپ بک لایت تلویزیون به دلیل استفاده‌ی بلند مدت از تلویزیون، نوسانات برقی، شرایط محیطی نامناسب مانند گرم بودن بیش از حد، استفاده از حداکثر روشنایی تصویر در بیشتر مواقع ممکن است بسوزد.
خسته نباشید
ببخشید تکون خوردن ناگهانی تلویزیون هم میتونه باعث سوختن بک لایت تلویزیون بشه؟