سنگ زئولیت که در سال 1756 میلادی کشف شد، قابلیت جادویی برای خشک‌کردن اشیا دارد. به همین دلیل، از سال 2013، شرکت‌های مطرح مانند بوش (Bosch) آن را برای خشک‌کردن ظروف در ماشین ظرفشوییهای خود به کار می‌گیرند. اما، مزیت ماشین ظرفشویی زئولیت دار چیست و این ماشین‌ها دقیقا چگونه کار می‌کنند؟
زئولیت چگونه در ماشین ظرفشویی عمل می‌کند؟
زئولیت یا سنگ جوش، یک سنگ معدن طبیعی از نوع آلومینیوم سیلیکات است. این سنگ، درون ماشین ظرفشویی قرار می‌گیرد و فرآیند خشک شدن ظرف‌ها را بهبود می‌بخشد. سنگ زئولیت، حفره‌های بسیار ریز در ساختار مولکولی خود دارد و به همین دلیل، مولکول‌های آب را به‌شدت به درون خود جذب می‌کند. اگر زئولیت با هر جسم دیگری در یک محفظه بسته قرار گیرد، به‌سرعت آن را خشک خواهد کرد. این ماده در ماشین ظرفشویی نیز، دقیقا همین عملکرد را انجام می‌دهد: یعنی، به خشکی ظروف می‌انجامد.
توضیحات دقیق عملکرد ماشین ظرفشویی زئولیت دار
تنها ویژگی مثبت زئولیت‌ها، جذب آب نیست. این سنگ‌ها، از قابلیت ذخیره حرارت نیز برخوردار هستند و اگر حرارت ببینند، تا مدت زیادی داغ می‌مانند. این قابلیت، تعیین می‌کند که نحوه عملکرد ماشین ظرفشویی زئولیت دار چیست. زئولیت، می‌تواند فقط یکی از این دو، یعنی یا حرارت یا آب را، در خود ذخیره کند. این سنگ با جذب آب، حرارت را از دست می‌دهد و سرد می‌شود؛ اما، بدون آب، حرارت را در خود نگه می‌دارد.
درون ماشین ظرفشویی، زئولیتی که از قبل حرارت دیده است، به جذب رطوبت از ظرف‌ها می‌پردازد و آنها را کاملا خشک می‌کند. هم‌زمان با خشک شدن ظرف‌ها، زئولیت حرارت از دست می‌دهد و آن را به محیط ماشین ظرفشویی منتقل می‌سازد. بنابراین، به گرم شدن محیط و بخار شدن آب از روی ظرف‌ها بیشتر کمک می‌کند.
سپس آب‌های بخار شده به زئولیت جذب خواهند شد. درنتیجه، ظرف‌ها و محیط ماشین ظرفشویی کاملا خشک می‌شوند. آنگاه، این زئولیت برای استفاده‌های بعدی، دوباره به‌طور مستقیم توسط دستگاه حرارت می‌بیند و آب خود را از دست می‌دهد.
مزایای ماشین ظرفشویی زئولیت دار
- مصرف انرژی کمتر، شاید مهم‌ترین مزیت ماشین ظرفشویی زئولیت‌دار باشد. این ماشین‌ها، در مقایسه با ماشین‌های معمولی، هنگام خشک‌کردن، 50 درصد و در کل 20 درصد کمتر برق مصرف می‌کنند. درنتیجه، به محیط‌زیست کمک می‌شود و هزینه قبض برق نیز کاهش خواهد یافت.
- مصرف آب، ماشین زئولیت‌دار حدود 25 درصد پایین‌تر از ماشین‌های معمولی خواهد بود.
- دوام زئولیت، بسیار بالا است. این سنگ، در طول زمان فرسایش پیدا نمی‌کند و از بین نمی‌رود. بنابراین، هزینه‌ای را ازنظر تعمیر و تعویض به افراد تحمیل نخواهد کرد. به گفته تولیدکنندگان، ماشین ظرفشوییهای زئولیت دار بین 15 تا 20 سال عمر می‌کنند.
- سازوکار ماشین‌های زئولیت‌دار، به‌گونه‌ای است که تنها پس از خشک شدن کامل ظرف‌ها، فرآیند خشک‌سازی را متوقف می‌سازند. این امر، یعنی ظرف‌های ما با اطمینان 100% و کاملا خشک به ما تحویل داده می‌شوند.
- نیازی نیست نگران آن باشیم که نحوه کار با ماشین ظرفشویی زئولیت دار چیست. استفاده از این ماشین‌ها، بسیارساده است و درست شبیه به ماشین‌های ظرفشویی معمولی خواهد بود.
- زئولیت، معمولا در مدل های پیشرفته ماشین ظرفشویی قرار می‌گیرد که بی‌صدا هستند.
- ماشین‌های معمولی، به‌ویژه برای خشک‌سازی ظروف پلاستیکی، چندان بهینه عمل نمی‌کنند. ماشین‌های زئولیت‌دار، ظروف پلاستیکی را خشک خواهند کرد.
معایب ماشین ظرفشویی زئولیت دار
- فناوری زئولیت، در حال حاضر به شکل بسیار محدودی در بازار عرضه می‌شود و چندان در دسترس نیست. تنها مدل های لوکس و گران‌قیمت ماشین ظرفشویی، ممکن است از این فناوری برخوردار باشند. همچنین، فقط تعداد انگشت‌شماری از تولیدکنندگان از این فناوری بهره می‌گیرند.
- قیمت ماشین ظرفشویی زئولیت‌دار، در مقایسه با ماشین‌های معمولی بسیار بالاتر است. البته، به دلیل صرفه‌جویی در مصرف برق، خرید ماشین ظرفشویی زئولیت‌دار معقول به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال، سال‌ها طول می‌کشد تا هزینه اولیه با صرفه‌جویی جبران شود.
- تولیدکنندگان، ادعا می‌کنند که زئولیت دوام بالایی دارد. این ادعا، هنوز عملا به‌طور تجربی تایید نشده است و باید مورد بررسی‌های بیشتر قرار گیرد.
مقایسه ماشین ظرفشویی زئولیت دار با ماشین ظرفشویی معمولی
ماشین ظرفشویی زئولیت‌دار، مانند ماشین ظرفشویی معمولی کار می‌کند؛ به‌جز هنگام خشک‌کردن ظروف. فناوری زئولیت، با مصرف انرژی کمتر، رطوبت را کاملا از روی همه ظروف می‌زداید. اما، دقیقا تفاوت ماشین ظرفشویی زئولیت دار چیست؟ ماشین‌های معمولی، از آب داغ و یک المان داغ برای خشک کردن ظروف استفاده می‌کنند. به همین دلیل، مصرف انرژی بیشتری دارند. همچنین، ظروف پلاستیکی که خوب حرارت را به خود نمی‌گیرند، در ماشین‌های معمولی به‌راحتی خشک نخواهند شد.
درواقع، ماشین‌های زئولیت‌دار به‌جای حرارت دادن مستقیم ظروف، فقط زئولیت را حرارت می‌دهند. آنگاه زئولیت، رطوبت را از سطح ظروف پاک می‌کند. حرارت‌دادن زئولیت، در مقایسه با حرارت دادن مستقیم ظروف، به انرژی بسیار کمتری نیاز دارد. دمای داخل ماشین ظرفشویی، معمولی هنگام خشک‌کردن به حدود 60 تا 65 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. از سوی دیگر، ماشین‌های زئولیت‌دار هنگام خشک‌کردن می‌توانند تا 75 درجه داغ شوند. شما می توانید برای تعمیر ماشین ظرفشویی خود از متخصصین کاردون کمک بگیرید.
نکات مهم در هنگام خرید ماشین ظرفشویی زئولیت دار
در حال حاضر، شمار کمی از برندها به تولید ماشین ظرفشویی های زئولیت‌دار می‌پردازند. 3 برند مشهور و احتمالا انحصاری این محصول، عبارت‌اند از بوش (Bosch)، نف (Neff) و سیمنز (Siemens). البته هر 3 برند، تحت نظارت یک شرکت مادر، یعنی شرکت BSH فعالیت می‌کنند. در این میان، ماشین‌های زئولیت‌دار برند بوش احتمالا بیشتر در فروشگاه های لوازم خانگی ایران قابل مشاهده است. شرکت بوش، به‌ویژه از فناوری زئولیت در سری 800 ماشین ظرفشویی های خود بهره می‌گیرد.
در حال حاضر، شمار کمی از برندها به تولید ماشین ظرفشویی های زئولیت‌دار می‌پردازند. 3 برند مشهور و احتمالا انحصاری این محصول، عبارت‌اند از بوش (Bosch)، نف (Neff) و سیمنز (Siemens). البته هر 3 برند، تحت نظارت یک شرکت مادر، یعنی شرکت BSH فعالیت می‌کنند. در این میان، ماشین‌های زئولیت‌دار برند بوش احتمالا بیشتر در فروشگاه های لوازم خانگی ایران قابل مشاهده است. شرکت بوش، به‌ویژه از فناوری زئولیت در سری 800 ماشین ظرفشویی های خود بهره می‌گیرد.
تفاوت زئولیت و زئولیس
احتمالا هنگام خرید ماشین ظرفشویی زئولیت‌دار، با دو کلمه زئولیت (Zeolite) و زئولیس (Zeolith) روبرو شویم. زئولیت، سنگ معدن به‌کاررفته در ماشین‌های ظرفشویی نام دارد. زئولیس یا Zeolith به فناوری ابداعی با سنگ معدن مذکور گفته می‌شود. البته، ممکن است هم برای سنگ معدن و هم فناوری آن، کلمه زئولیت مورد استفاده قرار گیرد.
سوالات متداول
زئولیت به‌کاررفته در ماشین‌های ظرفشویی، برای سلامتی هیچ خطری ایجاد نمی‌کند. برخی از انواع خاص زئولیت برای سلامتی خطرناک هستند؛ اما، زئولیت ظرفشویی جزئی از انواع بی‌خطر به شمار می‌رود.
زئولیت، فناوری بسیار تازه‌ای به‌شمار می‌رود. این فناوری با ملاحظات ویژه، تنها درون مدل های پیشرفته ماشین ظرفشویی نصب شده است. بنابراین، استفاده از آن در ماشین ظرفشویی های معمولی توصیه نمی‌شود.
